Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σώζει ζωές -Μην παραλείπετε τα τσεκάπ

ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ *

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σώζει ζωές. Αυτό ήταν για άλλη μία φορά το μήνυμα των ειδικών ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, 

• το 2018 σημειώθηκαν παγκοσμίως περισσότερα από 18 εκατομμύρια νέα κρούσματα καρκίνου. Εξ αυτών, τα 5 εκατομμύρια αφορούσαν τον μαστό, τον τράχηλο της μήτρας, το παχύ έντερο και τη στοματική κοιλότητα, είδη δηλαδή καρκίνου που έχουν καλή πρόγνωση, αρκεί η διάγνωση να γίνει εγκαίρως. 
• Τα θεραπευτικά μέσα βελτιώνονται χρόνο με τον χρόνο, ωστόσο η εμφάνιση της νόσου βαίνει αυξανόμενη: το 2040 τα νέα περιστατικά θα είναι κατ’ εκτίμηση παγκοσμίως 29,5 εκατομμύρια και οι θάνατοι 16,4 εκατομμύρια, ένας στους δύο άνδρες και μία στις τρεις γυναίκες θα νοσήσουν. Το ελπιδοφόρο, ωστόσο, είναι ότι η νόσος τείνει να γίνει χρόνια. Ενδεικτικά, το 2012 ζούσαν παγκοσμίως 32.600.000 άνθρωποι με διαγνωσμένο καρκίνο επί 5ετία, αριθμός που ανέβηκε σημαντικά το 2018, φτάνοντας τα 43.482.000 ανθρώπους. Η τάση αυτή διαφαίνεται και στην Ελλάδα, όπου οι εκτιμώμενοι θάνατοι από καρκίνο το 2018 ήταν 32.888, όμως ταυτόχρονα 180.871 άνθρωποι ζούσαν με διαγνωσμένο επί 5ετία καρκίνο.

«Στις ΗΠΑ η επιβίωση γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο τραχήλου μήτρας σε προχωρημένο στάδιο φτάνει το 15%, ενώ, αντίθετα, όταν η διάγνωση γίνει πριν διασπαρεί ο καρκίνος, το ποσοστό επιβίωσης φτάνει το 93%», επεσήμανε ο κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος, ογκολόγος και πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, θέλοντας να καταστήσει σαφή τη διαφορά στην εξέλιξη της νόσου βάσει του χρόνου διάγνωσης. Ανάλογα είναι τα ποσοστά και σε χώρες με χαμηλότερο των ΗΠΑ βιοτικό επίπεδο. «Σε επαρχιακό πληθυσμό της Ινδίας επιβίωσε για 5 χρόνια μόλις το 9% γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο του τραχήλου, όταν ήταν στο ΙV στάδιο, ενώ για όσες η διάγνωση έγινε νωρίς (Ι στάδιο), η επιτυχία έφθασε στο 78%», συμπλήρωσε ο κ. Φιλόπουλος. Φυσικά, η έγκαιρη διάγνωση συμβάλλει στη μείωση του κόστους της θεραπείας και κατ’ επέκταση της φαρμακευτικής δαπάνης. Σχετική μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι η εξοικονόμηση κυμαίνεται στα 26 εκατ. δολάρια τον χρόνο.

Οι παράγοντες

Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση εξαρτάται από πλήθος παραγόντων, όπως η ηλικία, το φύλο, αλλά και οι εσωτερικοί φόβοι και αναστολές του ασθενούς. «Μια αναφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2018 κατέγραψε ότι οι κάτοικοί του φοβούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια τον καρκίνο, αλλά ένα στα τέσσερα άτομα δεν θα κατέφευγε σε ειδικό γιατρό αν παρουσίαζε ύποπτο σύμπτωμα. Ο λόγος; Ο φόβος της διάγνωσης. Τα παιδιά, λόγω απειρίας και μη αναγνώρισης ύποπτων συμπτωμάτων, είναι ευάλωτα. Τα καλά, όμως, νέα είναι ότι το 80% των παιδικών καρκίνων είναι ιάσιμο. Το έλλειμμα προαγωγής υγείας που απαντάται στον ανδρικό πληθυσμό, σε συνδυασμό με παγιωμένα «πρότυπα», οδηγεί εξίσου σε καθυστερημένες διαγνώσεις καρκίνων. Ως προς το κοινωνικό προφίλ, παρατηρούνται διεθνώς αντιφάσεις: άνθρωποι με χαμηλή μόρφωση φοβούνται να πάνε στον γιατρό και άλλοι με υψηλή μόρφωση και κοινωνικό status αδρανούν με τη δικαιολογία ότι... είναι πολύ απασχολημένοι.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου είναι πλέον γνωστοί στην ιατρική κοινότητα: κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, ανθυγιεινή διατροφή, έλλειψη άσκησης, μόλυνση του περιβάλλοντος και καρκινογόνες λοιμώξεις. Το ένα τρίτο από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου μπορεί να προβλεφθεί με υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση και διατήρηση φυσιολογικού βάρους. Η παραπάνω στάση ζωής δεν μοιάζει αυτονόητη στην ελληνική οικογένεια, καθώς η χώρα μας κατέκτησε άλλη μία θλιβερή πρωτιά, αυτή της παιδικής παχυσαρκίας. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ, ενώ τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στις ΗΠΑ υποχωρούν, στην Ελλάδα το 44% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών σχολικής ηλικίας είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Οι ειδικοί συνιστούν για παιδιά προσχολικής ηλικίας τουλάχιστον 3ωρη καθημερινή σωματική δραστηριότητα, ενώ για παιδιά και εφήβους 60λεπτη καθημερινή άσκηση.

«Δέκα χιλιάδες Ελληνες τον χρόνο πεθαίνουν από κάποιο είδος καρκίνου, εκ των οποίων το 30% σχετίζεται με το κάπνισμα», σημείωσε ο Παναγιώτης Μπεχράκης, διευθυντής Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας ACG, στηλιτεύοντας τη μη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. «Ο Ελληνας πειθαρχεί επί της ουσίας στον αντικαπνιστικό νόμο όταν του καταστεί σαφές ότι ισχύει, όπως π.χ. στο μετρό», ισχυρίστηκε ο κ. Μπεχράκης.

* kathimerini.gr., 31.01.19