Μία νέα «μάχη της Κρήτης» έχει ξεσπάσει στο Ρέθυμνο με αφορμή την πρόθεση να αναγορευτεί ο Γερμανός ιστορικός Heinz Richter σε επίτιμο καθηγητή του πανεπιστημίου της Κρήτης, αν κι εκείνος δεν αποδέχεται τη σημασία της «Μάχη της Κρήτης» για την εξέλιξη του Β’Παγκοσμίου Πολέμου και ασκεί σκληρή κριτική στο αντάρτικο, εκθειάζοντας την ίδια στιγμή τους ναζί «ιππότες».
Την ίδια στιγμή που ο αγώνας για τη δικαίωση των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα και για την απόδοση των γερμανικών κατοχικών οφειλών είναι πιο ζωντανός από ποτέ, αλγεινή εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο της Κρήτης επέλεξε να αναγορεύσει σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης, έναν Γερμανό ιστορικό ο οποίος σε βιβλίο του για την Μάχη της Κρήτης, χαρακτηρίζει τη σημασία της «στρατιωτικό μύθο». Επιπλέον στο βιβλίο που τιτλοφορείται « Operation Merkur: Die Eroberung der Insel Kreta im Mai 1941», που σημαίνει «Επιχείρηση Ερμής: η κατάκτηση της νήσου Κρήτης τον Μάιο του 1941», επικρίνει τον αντιστασιακό αγώνα ενάντια στον κατακτητή χαρακτηρίζοντας τον ως «μη έντιμο, βρώμικο και κτηνώδη», την ίδια στιγμή που αναγνωρίζει τους ναζί αλεξιπτωτιστές ως «ιδεολόγους ιππότες»!...
Μεγάλη μερίδα ιστορικών αναγνωρίζει τη Μάχη της Κρήτης ως ένα από τα σημεία που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αφενός γιατί η καθυστέρηση των γερμανικών δυνάμεων στην Κρήτη έδωσε το χρόνο στο σοβιετικό στρατόπεδο να προετοιμαστεί για να ανακρούσει την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, αφετέρου γιατί η ηρωική αντίσταση των Κρητικών ξεσήκωσε ένα κύμα αντίστασης που δεν εξαπλώθηκε μόνο στην Ελλάδα αλλά και στα υπόλοιπα Βαλκάνια.
Ο καθηγητής Heinz Richter, που αν και έχει εκφράσει φιλελληνικές απόψεις, στο βιβλίο του παρουσιάζει τα γεγονότα από μία πολύ διαφορετική οπτική όμως.
Πρώτα από όλα ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Manhaim, εκφράζει την πεποίθηση ότι η Γερμανία δεν έχει αναγνωρίσει στους αλεξιπτωτιστές της Βέρμαχτ που έπεσαν στην Κρήτη τον «ιδεαλισμό και την αυτοθυσία τους» και εκτιμά πως έχει έρθει η ώρα να τους το αναγνωρίσουμε. Όπως χαρακτηριστικά γράφει στο επίμαχο βιβλίο του:
Ο θαυμασμός του καθηγητή για τους αλεξιπτωτιστές του Χίτλερ που έλαβαν μέρος στην κατακτητική επιχείρηση «Ερμής», είναι τέτοιος που δεν διστάζει να τους αποκαλέσει «πρότυπο» και να τους αναγνωρίσει «ιπποτικά κίνητρα» στη «δίκαια» όπως λέει μάχη στην Κρήτη.
Πρώτα από όλα ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Manhaim, εκφράζει την πεποίθηση ότι η Γερμανία δεν έχει αναγνωρίσει στους αλεξιπτωτιστές της Βέρμαχτ που έπεσαν στην Κρήτη τον «ιδεαλισμό και την αυτοθυσία τους» και εκτιμά πως έχει έρθει η ώρα να τους το αναγνωρίσουμε. Όπως χαρακτηριστικά γράφει στο επίμαχο βιβλίο του:
- Οι Γερμανοί που είχαν πολεμήσει στην Κρήτη βρήκαν εκεί [=στους Νεοζηλανδούς] την αναγνώριση που τους στερούν μέχρι σήμερα στην πατρίδα τους, παρότι στο μεταξύ Γερμανοί στρατιώτες συμμετέχουν σε αποστολές στο εξωτερικό. Κατά την διατύπωση κρίσεων δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς πως οι νεαροί αυτοί αλεξιπτωτιστές υπήρξαν θύματα μιας παιδείας που στόχευε στην υπακοή και εμπόδιζε την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Επρόκειτο για νέους γεμάτους ενθουσιασμό, οι οποίοι γνώριζαν πως ανήκαν σε μια ελίτ. Ο ιδεαλισμός των ανδρών αυτών έτυχε της χειρότερης δυνατής μεταχείρισης. Έδωσαν το καλύτερο που μπορούσαν και ρίσκαραν τη ζωή τους χωρίς να έχουν συνείδηση των κινήτρων. Έχει έρθει η ώρα να τους το αναγνωρίσουμε.
Ο θαυμασμός του καθηγητή για τους αλεξιπτωτιστές του Χίτλερ που έλαβαν μέρος στην κατακτητική επιχείρηση «Ερμής», είναι τέτοιος που δεν διστάζει να τους αποκαλέσει «πρότυπο» και να τους αναγνωρίσει «ιπποτικά κίνητρα» στη «δίκαια» όπως λέει μάχη στην Κρήτη.
Δεν αναγνωρίζει δε, ότι η κατάκτηση σχεδόν του συνόλου της Ευρώπης μέχρι την Κρήτη από το Γ’Ράιχ, είχε ένα καθαρά ναζιστικό ιδεολογικό υπόβαθρο πίσω της, αλλά χαρακτηρίζει τις κατακτήσεις αυτές -εμμέσως- καθαρά στρατιωτικές επιχειρήσεις. Όπως συγκεκριμένα γράφει:
- Οι Έλληνες και οι Βρετανοί αλεξιπτωτιστές θαυμάζουν τις στρατιωτικές επιδόσεις των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, οι οποίοι αποτελούν πρότυπο. Η μάχη περιγράφεται ως ιπποτική και δίκαιη. Η γερμανική πλευρά δυσκολεύεται να καταλήξει σε αντικειμενική αξιολόγηση, γιατί η επιχείρηση αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός επιθετικού πολέμου. Η Μάχη της Κρήτης ήταν η τελευταία επιχείρηση της γερμανικής πλευράς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η οποία δεν είχε ιδεολογικά κίνητρα. Μετά την Κρήτη ο χαρακτήρας του πολέμου άλλαξε, τουλάχιστον όσον αφορά το Ανατολικό μέτωπο, εξαιρουμένης της Βόρειας Αφρικής, και μεταβλήθηκε σε πόλεμο κοσμοθεωριών.
- H Μάχη της Κρήτης είναι αφενός η τελευταία «καθαρή» στρατιωτική επιχείρηση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αφετέρου η αφετηρία ενός «βρόμικου» πολέμου, ο οποίος περιλαμβάνει επιθέσεις ανταρτών. (σ. 440): Στη διαστρέβλωση της εικόνας [για τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές] συντέλεσαν οι εξελίξεις της μετέπειτα κατοχικής περιόδου, όταν αναπτύχθηκε ο ανταρτοπόλεμος και οι δυνάμεις κατοχής […] απάντησαν με αντίποινα και κλιμάκωση της βίας. Ο αγώνας αυτός δεν ήταν πια «καθαρός» και έντιμος αλλά βρόμικος και κτηνώδης. Η SOE [Special Operations Executive]ενθάρρυνε τη συνέχισή του. (σ. 442).
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΑπάντησηΔιαγραφήΒ. ΚΑΡΔΑΣΗ-Δ. ΜΥΛΩΝΑΚΗ
Η απόφαση για την αναγόρευση του καθηγητή Heinz Richter σε Eπίτιμο Διδάκτορα ελήφθη
την 29/1/2014 με ομόφωνη απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης
και επικυρώθηκε την 19/3/2014, επίσης με ομόφωνη απόφαση της Κοσμητείας της Σχολής
Κοινωνικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, στη λήψη των οποίων, σημειωτέον,
δεν είχαμε συμμετάσχει. Συνεπώς αμφότεροι, όπως απορρέει από τον θεσμικό μας ρόλο,
κληθήκαμε να συμμετάσχουμε στη δημόσια τελετή αναγόρευσης, κατ’ ακολουθία των
ομόφωνων αποφάσεων δύο κυρίαρχων οργάνων του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Την παραμονή της τελετής πληροφορηθήκαμε αρνητικά δημοσιεύματατου τοπικού τύπου,
σε σχέση με τις απόψεις που εμπεριέχονται σε ένα από τα έργα του καθηγητή HeinzRichter,
το οποίο αφορούσε στην ιστορία της Μάχης της Κρήτης κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.
Ωστόσο, έως την προγραμματισμένη ημερομηνία της τελετής, από κανένα μέλος των
αρμοδίων οργάνων του Πανεπιστημίου, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που εκ των
υστέρων διαμαρτύρονται για την αναγόρευση, δεν ετέθη θέμα αναβολής ή ματαίωσης της
τελετής.
Την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου, αμέσως μετά την έναρξη της τελετής αναγόρευσης στο χώρο
του Ωδείου Ρεθύμνου και κατά την προσφώνηση του Αναπληρωτή Πρύτανη, ομάδα
πολιτών που είχε εισβάλει στην αίθουσα επιχείρησαν τη ματαίωση της εκδήλωσης
αναγόρευσης. Ως ένδειξη σεβασμού της τελετής, και στην προσπάθεια –ως εκ του θεσμικού
μας ρόλου- να διαφυλάξουμε το κύρος του Πανεπιστημίου, κρίναμε ότι η τελετή έπρεπε να
διακοπεί στον χώρο του Ωδείου.
Η απόφαση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγόρευσης στον χώρο της
πανεπιστημιούπολης κατά την επομένη ημέρα Πέμπτη 20η Νοεμβρίου εκρίθη αναγκαία,
ύστερα από διαβουλεύσεις με την Πρόεδρο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης. Στην τελετή
παρέστησαν δεκάδες καθηγητές, φοιτητές και πολίτες, περισσότεροι από όσους είχαν
παρευρεθεί την προηγούμενη ημέρα στο Ωδείο, και πολλοί περισσότεροι απ' όσους
συνήθως παρακολουθούν ανάλογες τελετές. Άρα η αναγόρευση δεν έγινε "εν κρυπτώ"
όπως έχει γραφεί σε μερίδα του τύπου, και αποτελούσε συνέχεια της διακοπείσας
διαδικασίας στον χώρο του Ωδείου. Επίσης υπογραμμίζεται, ότι ο Αναπληρωτής Πρύτανη
δεν παρέστη, απλώς και μόνον επειδή είχε ανειλημμένη υποχρέωση στο Ηράκλειο
(συνεδρίαση της Επιτροπής Ερευνών της οποίας είναι πρόεδρος).
Επισημαίνουμε τέλος, ότι η επί της ουσίας συζήτηση για τα διαλαμβανόμενα στο έργο του
καθηγητή HeinzRichter, ανήκε στις αρμοδιότητες των οργάνων που είχαν λάβει τις
αποφάσεις, όπως άλλωστε έχει τονίσει και ο Πρύτανης του Ιδρύματος σε δημόσιες
τοποθετήσεις του εξ αφορμής όλης αυτής της υπόθεσης.
Βασίλης Καρδάσης, Αναπληρωτής Πρύτανη
Δημήτρης Μυλωνάκης, Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Οικονομικών και Πολιτικών
Επιστημών