Η Ελλάδα σε νεκροφάνεια

Σημεία ενδιαφέρουσας  συνέντευξης - στις 15/04 -του σκηνοθέτη, ηθοποιού και συγγραφέα Βασίλη Παπαβασιλείου στον Ρ/Σ «ΑΘΗΝΑ 9,84» για την επικαιρότητα :

- Σήμερα, με όρους αντιμετώπισης της κρίσης, εγώ θα έλεγα ότι η Ελλάδα ζητά στην ουσία μια δεύτερη ευκαιρία.

- Το τέλος της Μεταπολίτευσης είχε επέλθει και το ζούσαμε και κάναμε σαν να μην είχε επέλθει, μέσα σε συνθήκες μιας τεχνητής ευημερίας κ.λ.π., αλλά ήταν εδώ. Απλώς, αναστελλόταν η εκφορά του ίδιου του γεγονότος.

-  Εδώ μιλάμε για το τέλος ενός συστήματος, το οποίο, κατά την άποψή μου εικονογραφείται από την ανάποδη, με βάση κάτι, που είπε ένας Ιταλός ιστορικός, με αφορμή τα 150 χρόνια από την ενοποίηση της Ιταλίας, που γιορτάστηκαν πρόσφατα. Είπε, λοιπόν, ότι ''σήμερα η Ιταλία είναι ένα κράτος άνευ έθνους”. Πιστεύω, ότι η αντιστροφή αυτού του ορισμού αποδίδει την ελληνική πραγματικότητα. Παρά το γεγονός,ότι είμαστε ένα έθνος που πέρασε από αδερφοσφαγές, από εμφυλίους, λαβωμένο, είμαστε ένα έθνος, αλλά άνευ κράτους. Αυτό, λοιπόν, που λέω δεύτερη ευκαιρία, στην ουσία στοιχειοθετείται γύρω από αυτό το αίτημα. Και η ερώτηση είναι, πώς μπορεί να διατυπωθεί η συγκρότηση ενός νέου κρατικού υποκειμένου υπό συνθήκες εξάρτησης, τέτοιας αλληλεξάρτησης σε επίπεδο ευρωπαϊκό, σε επίπεδο παγκόσμιο; Μπορεί να έχει τη μορφή της εμπειρίας του 1830; Όχι. Τι άλλο μπορεί να έχει; Αυτό νομίζω είναι ένα δημιουργικό ερώτημα για τις μέλλουσες πολιτικές γενιές αυτού του τόπου.

-Τώρα ζούμε τη μεσοβασιλεία της νεκροφάνειας. Αυτό που ζούμε σήμερα στην Ελλάδα αντιστοιχεί σε εκείνη την εμπειρία ανάμεσα στην πτώση της Βαστίλης και στην καρατόμηση της Αντουανέτας, ανάμεσα στην πτώση του τείχους του Βερολίνου και στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Ζούμε κάτι, το οποίο από μία άποψη έχει ένα χαρακτήρα εξωπραγματικό. Είναι, δηλαδή, τα πρόσωπα αυτά τα οποία είναι οι φορείς του τέλους, αυτοί που απεργάστηκαν το τέλος και είναι πάντα εδώ και μερικές φορές δεν το πιστεύεις, σαν τους νεκρικούς διαλόγους του Λουκιανού. Γι' αυτό, κιόλας, υπάρχει και αυτή η αίσθηση της ανυπαρξίας της παρουσίας. Δηλαδή, σου μιλάει κάποιος, μπορεί να λέει και σωστά πράγματα, αλλά αυτός που τα εκφωνεί, είναι για μένα τον θεατή, τον δέκτη, ένα είδος φαντάσματος.

-Υπάρχει και ένας κομφορμισμός της γκρίνιας, όπως υπάρχει και ένας κομφορμισμός της θυμικής αντίδρασης και μια νομιμοποίησή της, εντός χιλίων εισαγωγικών. Πιστεύω, ότι σε ό,τι αφορά τη συνθήκη της ζωής μας, μπορεί κάποιος να πει ότι αυτό που ζούμε είναι ομοίωμα δημοκρατίας. ΄Ενα ομοίωμα δημοκρατίας είναι δημοκρατία. Είναι κάτι, δηλαδή, το οποίο είναι ατελές, αλλά ποθεί την τελειότητα. Ο Σπινόζα το έλεγε αυτό “το ατελές γνωρίζει κάτι, που το τέλειο το αγνοεί”. Δηλαδή, από την όχθη της ατέλειας μπορώ να ποθώ την τελειότητα. Από την ώρα, όμως, που θα έρθει κάποιος και θα μου πει “πάρε στο πιάτο την τέλεια ενσάρκωση του καθεστώτος της ανθρώπινης συμβίωσης, την τέλεια ενσάρκωση του καθεστώτος της δικαιοσύνης”, τότε η ιστορία είναι εδώ, για να μας πει ότι πάρα πολλά εγκλήματα μπορούν να δρομολογηθούν και είναι σε εξέλιξη...

- Ο κίνδυνος των τυφλών εκρήξεων είναι πάντα εδώ. Αλλά, πιστεύω, ότι υπάρχει και μια ιστορική μνήμη στον ελληνικό λαό. Είναι πολύ πρόσφατο το βίωμα του εμφυλίου πολέμου. Είναι πολύ πρόσφατες οι άλλες οι εμπειρίες, της δικτατορίας κλπ. Υπάρχουν αντισώματα, θέλω να πιστεύω.

Μπορεί να υπάρξουν τυφλές εκρήξεις, περιορισμένης διάρκειας όμως. Πιστεύω, ότι το βαθύτερο αίτημα και εκεί που θα δοκιμαστεί η μορφή του πολιτικού στα χρόνια που θα έρθουν, θα είναι η ανταπόκριση στο αίτημα αυτό, να φτιαχτεί ένα πεδίο συνύπαρξης, ένα συμβόλαιο συνύπαρξης στην Ελλάδα, που δεν θα απαξιώνει τους συμβαλλόμενους. Αυτό το οποίο δοκιμάστηκε να γίνει μετά τον πόλεμο και κυρίως στη Μεταπολίτευση, ήταν να προκόβουμε ιδιωτικά, την ώρα που καταρρέουμε συλλογικά...